Wiek XIII
1201 – 1300
1201 - Mieszko w niejasnych okolicznościach opuszcza Kraków po raz kolejny i powraca tu raz jeszcze krótko przed śmiercią.
1202
- Tron krakowski na krótko otrzymał syn Mieszka Władysław Laskonogi.
- Rocznik kapitulny poświadcza, że tron krakowski objął Leszek Biały.
1207 I 4 - Papież Innocenty III przyjął Leszka Białego i księstwo krakowskie pod opiekę Stolicy Apostolskiej.
1207 IX 11 - Biskupem krakowskim, po raz pierwszy w drodze elekcji kanonicznej, wybrany został Wincenty Kadłubek.
1210 VI 9 - Książę śląski, Henryk Brodaty, przekonał papieża Innocentego III do potwierdzenia zasady senioratu dla władania Krakowem, co sprawiło, że z roszczeniem do tronu krakowskiego wystąpił Mieszko Plątonogi.
1211 - Książę raciborski Mieszko Plątonogi, senior dynastii Piastów, na krótko zajął tron krakowski.
1212 V 11 - Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bieżanowie (rodzinny zapis testamentowy mówiący o rycerzu Radwanie, który swej bratowej zwraca dobra Bieżanowa).
1212 VII - Spłonął Skarbiec katedralny - przyczyną pożaru było uderzenie pioruna.
1216 - Biskup krakowski Wicenty Kadłubek konsekrował kościół św. Floriana.
1218 - Wincenty Kadłubek ustąpił z biskupstwa krakowskiego.
1218 IX 29 - Biskupem krakowskim, zatwierdzonym przez papieża Honoriusza III, został Iwo Odrowąż.
1220 - Poświadczony jest po raz pierwszy Piotr, włodarz (villicus) Krakowa.
1221
- Biskup Iwo Odrowąż sprowadził na Prądnik zgromadzenie szpitalnicze św. Ducha (duchaków) i powierzył im opiekę nad szpitalem.
- Wylew Wisły.
1222
- Wzmianka u Długosza informuje o założeniu kościoła Mariackiego przez Iwo Odrowąża.
- Święty Jacek (Odrowąż) założył w Krakowie pierwsze w Polsce zgromadzenie dominikańskie.
- Biskup Iwo Odrowąż sprowadził do Kacic koło Słomnik cystersów, których następnie przeniósł do Mogiły nad Dłubnią.
- Spotykamy pierwszą wzmiankę o kościele św. Trójcy (obecnie dominikanów).
- Wylew Wisły.
1223 III 12 - Biskup Iwo Odrowąż w obecności legata papieskiego dokonał poświęcenia Bazyliki św. Trójcy.
1223
- Została założona szkoła Panny Marii, do końca XVI wieku najważniejsza szkoła w Krakowie.
- Do Krakowa przybył kardynał Grzegorz de Crescentio, legat papieski.
- Kolejny wylew Wisły.
1225
- Przeniesienie cystersów do Mogiły.
- Nieudany najazd na Kraków księcia śląskiego Henryka Brodatego - odstąpił po ośmiu dniach.
1226 - Wisła wylała.
1227 XI 24 - W Marcinkowie pod Gąsawą (Wielkopolska) został zamordowany Leszek Biały. Rządy w Krakowie przejęła, w imieniu jego nieletniego syna Bolesława Wstydliwego, regencja.
1228
- Rządy w Krakowie rozpoczęła Grzymisława, wdowa po Leszku, jako regentka.
- Wiosną Konrad Mazowiecki, stryj Bolesława Wstydliwego, podjął zabiegi o przejęcie rządów opiekuńczych w Krakowie.
- Walki o Kraków prowadzą Konrad Mazowiecki, Władysław Laskonogi i Henryk Brodaty.
- Książę wielkopolski Władysław Laskonogi zostaje księciem krakowskim.
- W dokumencie występuje Piotr scultetus Cracoviensis (sołtys krakowski), co wskazuje na ślady organizacji miejskiej jeszcze przed lokacją.
1229 - Konrad Mazowiecki wziął do niewoli Henryka Brodatego pod Zatorem, za cenę wolności zmusił go do zrzeczenia się praw do dzielnicy krakowskiej, i na krótko zawładnął Krakowem.
1230
- Na biskupstwo krakowskie wstąpił Wisław z rodu Zabawów.
- Spłonął kościół katedralny wraz z pokrytymi ołowiem wieżami.
1232 - Henryk Brodaty usunął z Krakowa Konrada.
1237
- Do Krakowa przybyli z Pragi pierwsi franciszkanie.
- Za pomocą koryta Młynówki królewskiej doprowadzono do miasta, w okolice dzisiejszego klasztoru OO. Reformatów, wody rzeki Rudawa.
- Powstały Górne Młyny Królewskie działające w okolicy rozwidlenia dzisiejszej ulicy Łobzowskiej z ulicą Garbarską.
- Rozpoczęto budowę kościoła Franciszkanów.
1238 III 19 - Na tron wstąpił Henryk Pobożny, syn zmarłego Henryka I Brodatego.
1239 - Kunegunda (święta Kinga) została zaślubiona księciu Bolesławowi Wstydliwemu według kanonicznej formuły sponsalia de futuro.
1241 II 13 - Rycerstwo małopolskie stawiło bezskuteczny opór Tatarom w bitwie pod Turskiem.
1241 III 18 - W bitwie pod Chmielnikiem rycerstwo krakowskie i sandomierskie poniosło klęskę z Tatarami.
1241 III 28 - Najazd Tatarów (pod wodzą Batu-chana) na Kraków. Przez pięć dni Tatarzy podpalają kościoły, zabijają ludzi bez różnicy wieku i płci, liczny łup z sobą unoszą.
1241 III 31 - Spalenie Krakowa, zginęło około 3 tysiące ludzi, ocalał jedynie kamienny kościół św. Andrzeja i Wawel.
1241 IV 1 - Połączone siły tatarskie ruszyły z Krakowa na Śląsk.
1241 IV 9 - Henryk Pobożny ginie w bitwie pod Legnicą.
1241 VII 10 - Konrad Mazowiecki zajął Wawel i przez blisko dwa lata władał Krakowem. Wybudował gród u ujścia Rudawy do Wisły oraz otoczył wałami i fosą kościół św. Andrzeja na Okole.
1241 - Wspomniany jest sołtys krakowski, Salomon.
1242 III 14 - Biskupstwo po śmierci Wisława objął Prandota z rodu Odrowążów.
1243 - Na tron krakowski wstąpił Bolesław Wstydliwy (po pokonaniu Konrada przez rycerstwo krakowskie w bitwie pod Suchodołem).
1244 - Biskup Prandota osadził zakonników św. Ducha (duchaków) przy kościele św. Krzyża.
1246 - Konrad Mazowiecki wraz z synem Kazimierzem i oddziałami Jaćwingów podszedł pod Kraków i zbudował trzy twierdze: u ujścia Rudawy, pod Tyńcem i w Lelowie. Wkrótce zostały odbite przez Bolesława.
1247 - Kościół katedralny pokryto blachą ołowianą.
1250 - Pierwsza źródłowa wzmianka o kościele św. Wojciecha w Rynku.
1251 - W Bochni odkryto sól kamienną.
1253 IX 8 - Papież Innocenty IV dokonał, w bazylice św. Franciszka w Asyżu, kanonizacji św. Stanisława.
1254 V 4 - W krakowskiej katedrze odbyła się uroczystość związana z kanonizacja św. Stanisława. Udział wzięli: książę krakowski Bolesław, wszyscy biskupi polscy, wielu książąt przybyłych specjalnie do Krakowa oraz specjalny nuncjusz papieski Opizon.
1254 - Spotyka się w źródłach wzmianki o istnieniu kościoła św. Benedykta na wzgórzu Rękawka, o osadzie w Dębnikach oraz o pierwszym młynie w Krakowie (młyn na Zwierzyńcu, wielokrotnie przebudowywany, stał na tym miejscu do roku 1908).
1255 - Na urząd palatyna krakowskiego wstąpił Mikołaj, syn Mściwoja.
1256 - Bolesław Wstydliwy i jego matka Grzymisława potwierdzają stan posiadania klasztoru Norbertanek na Zwierzyńcu.
1257 I 24 - Mieszkańcy miasta odczuli trzęsienie ziemi.
1257 VI 5 - Bolesław Wstydliwy, jego matka Grzymisława i żona Kinga wystawiają na wiecu w Kopernii akt lokacji Krakowa na prawie niemieckim. Rynek zostaje przesunięty na obecne miejsce.
1257 - W okresie lokacji miasto zajmowało około 50 hektarów powierzchni i liczyło około 4 000 ludności.
1258 IV 13 - Papież Aleksander IV nadał odpusty kościołowi Dominikanów.
1259 I 31 - Rocznik kapitulny odnotował trzęsienie ziemi.
1259 - Od listopada do lutego 1260 miał miejsce drugi najazd Tatarów pod wodzą Burondy. Zniszczyli ziemię sandomierską i wtargnęli do Krakowa. Bolesław uszedł na Węgry.
1260 - Książę Kazimierz Mazowiecki, syn Konrada, zorganizował wyprawę pod sam Kraków.
1261 - Do Krakowa dotarli flagellanci (biczownicy), członkowie średniowiecznej sekty religijnej.
1263 VIII 5 - Obserwowano zaćmienie słońca.
1263 - Książę Bolesław Wstydliwy ufundował kościół św. Marka, przeznaczony dla zakonu kanoników regularnych św. Augustyna (zgromadzenia pokutniczego).
1264
- Po raz pierwszy wzmiankowana jest krakowska Rada - na trzecim miejscu - po wójcie i ławie.
- W Roczniku Kapitulnym zaznaczono pojawienie się komety, jako zapalonej chmury stojącej 80 dni.
1265 - Podjęto budowę murowanego zamku na Wawelu.
1266 X 9 - Biskupem krakowskim został Paweł z Przemankowa, jeden z najbutniejszych wielmożów małopolskich.
1266 - Dokonano nowej redakcji Rocznika kapitulnego krakowskiego, uzupełniając go między innymi wiadomościami "od początku świata", w oparciu o encyklopedyczne dzieło z VII wieku Etymologiae arcybiskupa Sewilli Izydora.
1268 - Zmarły Jakub ze Skaryszewa przekazał w testamencie swój księgozbiór prawniczy Kościołowi krakowskiemu.
1269 - Prawdopodobnie spalił się kościół Franciszkanów.
1270 VII 21 - Kraków dotknięty został powodzią - od Skałki po kościół św. Benedykta wszystko było pod wodą.
1270 VIII 17 - Król węgierski Stefan V odbył pielgrzymkę, jako pierwszy koronowany władca, do grobu św. Stanisława i bawił w Krakowie dwa dni.
1271 - W okresie wielkiego postu doszło do sporu pomiędzy biskupem Pawłem a księciem Bolesławem Wstydliwym i jego żoną Kingą.
1273
- Bunt rycerstwa krakowskiego przeciwko Bolesławowi Wstydliwemu poparty przez biskupa Pawła z Przemankowa.
- Bolesław Wstydliwy wywłaszczył prywatnych posiadaczy źródeł solnych i urządzeń warzelniczych w Bochni i Wieliczce.
1276 IX - Zaczęła się niesłychanie surowa zima.
1279 - Na tronie zasiadł Leszek Czarny.
1282
- Wielki głód spowodował wyjście wielu ludzi na Ruś i na Węgry.
- Bunt możnowładztwa pod wodzą biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa i wojewody sandomierskiego Janusza Starży.
1283 - Leszek Czarny dopuścił do uwięzienia biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa.
1285 - Nowy bunt przeciwko Leszkowi Czarnemu, który opuścił miasto, pozostawiając swą żonę, Gryfinę, pod opieką krakowskich mieszczan, którzy obronili miasto przed buntownikami.
1286 - Leszek Czarny zezwolił na obwarowanie miasta (bardzo mocną drewnianą konstrukcją i fosami) oraz nadał mieszczanom duże wolności.
1287 - W grudniu 1287 lub w styczniu 1288 Tatarzy pod wodzą Nogaj-chana ponownie weszli na teren Polski. Kraków nie został zdobyty, dzięki niedawno wybudowanym fortyfikacjom drewnianym i ziemnym.
1288 - Jesienią, po śmierci Leszka Czarnego, Kraków zajął Henryk Prawy.
1289 - Władysław Łokietek ze swoimi sprzymierzeńcami na krótko opanowali Kraków, Henryk, dzięki poparciu mieszczan odzyskał miasto.
1290 VII 25 - Poświadczony jest po raz pierwszy wójt krakowski Albert jako comes, a więc z tytułem przysługującym dostojnikom.
1290 VII - Od lipca do września Krakowem władał Przemysł.
1290 IX 12 - Na prośbę Pawła z Przemankowa, Przemysł nadał kościołowi krakowskiemu prawo do pobierania dziesięciny z połowy dochodów żupy krakowskiej oraz mieszczaństwa.
1290 IX - Po 12 września Kraków zajął Władysław Łokietek.
1290 - Henryk IV swoim następcą uczynił księcia wielkopolskiego Przemysła II.
1291 I - Przemysł II zrzekł się swych praw do ziemi krakowskiej na rzecz króla czeskiego Wacława II.
1291
- Wiosną tego roku oddziały czeskie króla Wacława II zajęły Kraków na 15 lat.
- Wacław II, jako nowy władca dzielnicy krakowskiej, wydał w Lutomyślu przywilej, potwierdzający dotychczasowe przywileje mieszczan krakowskich.
1292 - Nowym biskupem krakowskim został Prokop.
1293 - Źródła poświadczają praktykę powoływania wójtów sądowych, obok wójta dziedzicznego.
1295 - Na biskupstwo wybrano Jana Muskatę, obok wójta Alberta, jeden z filarów panowania czeskiego w Małopolsce.
1298 - W Roczniku Świętokrzyskim odnotowano: "Tego czasu Czesi Kraków obmurowali".
1298 - Początek fortyfikacji murowanych, pierwsza wzmianka o bramie Grodzkiej i Szewskiej.
1300 - Zbudowano bramę Floriańską.