W mrokach pradziejów
200 000 - 90 000 lat p.n.e. – Starsza epoka kamienia
Odkryte zostały pierwsze ślady człowieka w grotach w okolicy Ojcowa, jak również w jaskiniach Jury Krakowsko – Częstochowskiej. Odkryto narzędzia krzemienne na Wzgórzu Wawelskim, przy ulicy Królowej Jadwigi oraz na Sowińcu.
90 000 - 40 000 lat p.n. e. – Paleolit środkowy
Na ziemie polskie przybył neandertalczyk, przynosząc ze sobą kulturę prądnicko – mikocką w jaskiniach na terenie Wyżyny Krakowsko – Częstochowskiej i Wyżyny Małopolskiej. Najlepsze jej przykłady można spotkać na terenie Jaskini Raj i Jaskini Ciemnej w Dolinie Prądnika.
40 000 – 8 000 lat p.n. e. – Paleolit górny
Ówcześni ludzie polowali na mamuty i nosorożce, często tu spotykane. Obozowiska łowców mamutów w rejonach pomiędzy Zwierzyńcem a Laskiem Wolskim. Początek rolnictwa, garncarstwa, tkactwa. Ślady osadnictwa schyłkowo – paleolitycznego w rejonie Borku Fałęckiego, Kobierzyna i Tyńca.
8 000 – 4 500 lat p.n.e. – Środkowa epoka kamienia
Pojawiają się plemiona zbieracko – łowieckie, istnieją już pierwsze osady o charakterze stałym, początki wyrobu ceramiki, ślady ludzi tej epoki odkryto między innymi koło Borku Fałęckiego i Kobierzyna.
4 500 – 1 800 lat p.n.e. – Neolit
Ludzie mieszkali tu w stałych osadach, uprawiali rolę, prowadzili hodowlę, zaczęto wymianę handlową. Pozostałości po takich osadach odnaleziono na terenie Mogiły, Bieńczyc, Pleszowa i Wyciąża.
1 800 – 700 lat p.n.e. – Epoka brązu
Wzrasta znaczenie starszyzny rodowej w społeczeństwie wspólnoty pierwotnej. Rozwija się kultura łużycka, prawdopodobnie z tego okresu pochodzi obronna osada rolniczo – hodowlana na Wzgórzu Wawelskim. Odkryte pozostałości cmentarza grobów ciałopalnych w Prokocimiu.
700 – 400 lat p.n.e. – Epoka żelaza
Okres halsztacki, upadek kultury łużyckiej, spowodowany najazdem Scytów i Celtów.
W Małopolsce pojawia się ludność kultury pomorskiej. Około 300 roku p.n.e. miała miejsce ekspansja Celtów i prawdopodobnie w tym okresie wprowadzono koło garncarskie. Zaznacza się również okres rozwoju przemysłu hutniczego. Z tego okresu pochodzą dymarki w Igołomi, Podłężu i Wyciążu.
1 - 400 rok n. e. - Okres rzymski
Ożywione kontakty handlowe z Cesarstwem Rzymskim (tzw. skarby monet rzymskich). Działają duże ośrodki przemysłowe w Igołomii (dymarki), w Tropiszowie i na terenie dzisiejszej Nowej Huty (piece garncarskie).
400 - 600 rok n. e. - Okres wędrówek ludów
Wyludnienie i upadek kultur spowodowany najazdem Hunów.
VII - VIII wiek – przypuszczalny okres powstania kopców Krakusa i Wandy.
IX wiek – powstanie grodu i warownego podgrodzia na Wawelu.
II połowa IX wiek – Powstanie plemiennego państwa Wiślan. Być może jego centrum mieściło się w Krakowie.
koniec IX wieku – Państwo Wiślan traci niezależność na rzecz Rzeszy Wielkomorawskiej rządzonej przez księcia Świętopełka.
Wzmianki:
Opis Germanii króla Alfreda Wielkiego („a na wschód od Moraw jest kraj Wisły”), tzw. Geograf bawarski („Uwislane”),
Żywot św. Metodego II połowa IX wieku, mowa o potężnym wielce Księciu siedzącym „… na Wiślech”.