Między Pragą a Gnieznem
Najpóźniej w latach 40-tych X wieku ziemie Wiślan dostały się w granice Czech, największego księstwa powstałego na gruzach państwa Wielkomorawskiego. Kilkudziesięcioletni okres przynależności Krakowa do Czech nie pozostał bez wpływu na jego dalszą historię. W tym czasie dokonuje się chrystianizacja miasta. Powstają pierwsze sakralne budowle, rotunda św. Feliksa i Adaukta na Wawelu, kościół Najświętszego Salwatora na wzgórzu Bł. Bronisławy.
Ważnym śladem czeskiego panowania jest także patron wawelskiej katedry i Czech zarazem – św. Wacław. Na tle historii Europy środkowo-wschodniej, historia Krakowa IX - X wieku jest typowym przykładem krystalizowania się mapy politycznej tej części kontynentu. Pierwotne państwa słowiańskie powstawały i upadały w zależności od przejściowej koniunktury. Zmieniały też swoje granice w sposób zaskakujący dla nas z dzisiejszej perspektywy. Był to czas przejściowy, ale państwa, które zdołały w owym czasie określić swoją tożsamość, musiały wprawdzie w wiekach następnych niejednokrotnie bronić swej niezależności i odrębności, ale posiadały pewien historyczny fundament swoich dążeń. Patrząc z tej perspektywy, musimy uznać rok 990 za przełomowy moment w dziejach Krakowa. W tym właśnie roku, wojowniczy i sprytny Książę państwa Polan, Mieszko, tocząc wojnę z Czechami zagarnął Śląsk i Ziemię Krakowską.
Fot. 9. Mieszko I (około 960-992), mal. Jan Matejko
O ile zdobycz Śląska nie była wystarczająco trwała, o tyle zdobycz Krakowa okazała się być ostateczna. Od tego czasu Kraków wraz z regionem nazwanym później Małopolską, stanowił niezaprzeczalną macierz państwa Polskiego.