Dzisiejsza data:

Rozwój urbanistyczny miasta


Fot. 109. Widok z Kopca Kościuszki w kierunku Zamku Królewskiego,
w tle kominy Elektrociepłowni "Łęg".
Przykład fatalnego rozplanowania architektury krajobrazu.

Powojenny rozwój Krakowa cechował się dużym chaosem urbanistycznym. Oficjalne przyłączenie Nowej Huty do Krakowa miało miejsce w 1951 roku. Obszar miasta wzrasta ze 168 km kw. do 230 km kw. Następna reforma administracyjna miasta miała miejsce w 1973, kiedy do Krakowa dołączono kolejne podmiejskie wsie, a obszar miasta wzrósł do 330 km kw. Powstające osiedla mieszkaniowe, w większości nieciekawe, budowane były w technologii tzw. „wielkiej płyty” ograniczającej możliwości twórcze architektów. Pojedyncze udane realizacje, jak np. ukończone w 1963 osiedle na Wzgórzach Krzesławickich, czy os. Krowoderskich Zuchów na Krowodrzy, niewiele zmieniają w obrazie miasta. Podobnie niewiele ciekawych przykładów architektury, można wskazać w budownictwie użyteczności publicznej. Do ciekawszych trzeba niewątpliwie zaliczyć kompleks obiektów sportowych TS „Wisła”, oddany do użytku w 1962, biurowiec „Biprostalu”, dom handlowy „Jubilat”, czy wreszcie, kilkakrotnie rozbudowywany Szpital Pediatrii w Prokocimiu, zaprojektowany przez Władysława Poray-Biernackiego. Wśród zasługujących na uwagę gmachów, znajdują się także niektóre obiekty sakralne, jak np. poświęcony w 1977 kościół w Bieńczycach w Nowej Hucie, inspirowany motywem łodzi (nazwany Arką Pana). Wspaniałe wrażenie wywierają także kościoły: św. Maksymiliana Kolbego w Mistrzejowicach, Miłosierdzia Bożego na Wzgórzach Krzesławickich, czy wreszcie Matki Bożej Częstochowskiej na oś. Szklane Domy. Świątynie te, monumentalnej wielkości, wybudowane najczęściej po latach bezowocnych starań, stanowią dzisiaj swoiste signum temporis, znak sprzeciwu wobec absurdów epoki komunistycznej w mieście. W staraniach o pozwolenia na budowę nowych kościołów, dużą rolę odegrał arcybiskup Krakowa, kardynał Karol Wojtyła, po wyborze na Stolicę Apostolską, 16 X 1978, Jan Paweł II. Jego wybór, a następnie historyczna wizyta w Krakowie w Czerwcu 1979, zapoczątkowała w całym kraju zmiany, które doprowadziły do upadku ustroju totalitarnego w państwie. Bezkrwawy przewrót po obradach „Okrągłego Stołu” w 1989 otworzył tak w Polsce, jak i w Krakowie, nową epokę.


Fot. 110. Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha",
arch. Arata Isozaki


Fot. 111. Lotnisko Balice – nowy terminal