Dzisiejsza data:

Kraków w latach I wojny światowej

Sześć dni po wybuchu I wojny światowej Józef Piłsudski wyruszył z naprędce sformowaną kompanią polskich żołnierzy do ziem zaboru rosyjskiego, zamierzając wywołać tam narodowe powstanie. Miejsce skąd wyruszył, park Oleandry, stał się symbolicznym miejscem nowych narodzin państwa Polskiego.


Fot. 105. Jerzy Kossak, Wymarsz pierwszej kompanii kadrowej z Oleandrów, 6 VIII 1914,
wł. Muzeum Historyczne m. Krakowa

We Wrześniu 1914 na tych samych błoniach komendant Piłsudski odebrał przysięgę od pierwszych oddziałów walczących u boku armii Austriackiej, tzw. Legionów. W samym Krakowie czas wojny przyniósł zasadnicze zmiany w warunkach codziennego życia mieszkańców. Kraków jako twierdza stał się celem ofensywy rosyjskiej, która w listopadzie dotarła do granic miasta. Bitwa jaka odbyła się pod Krakowem przyniosła zwycięstwo armii austriackiej. Kraków uniknął zniszczeń, a front wojny już nigdy nie zbliżył się tak niebezpiecznie do miasta. Mimo tego zwycięstwa, życie w Krakowie było nadal niezwykle uciążliwe. Żywność racjonowano na kartki, prawo do przebywania w mieście mieli jedynie ci, którzy uzyskali odpowiednią zgodę od władz wojskowych. Pod koniec 1918 było już wiadomo, że armie państw centralnych są pokonane, a najstarsza dynastia Europy, Habsburgowie, tracą władze nad rozpadającą się monarchią. 31 X 1918 sprawna, nagła i zupełnie bezkrwawa akcja wojskowa, dowodzona przez por. Antoniego Stawarza i bryg. Bolesława Roję, wyzwoliła Kraków, jako pierwsze polskie miasto, ze 123 - letniej niewoli.